|
Ryszard Kaczorowski – ostatni prezydent RP na uchodźctwie 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem zginął ostatni prezydent Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźctwie Ryszard Kaczorowski. Urodzonego w Białymstoku, wojenny los rzucił na emigrację do Wielkiej Brytanii, by tam w 1989 r. postawić na urzędzie Prezydenta RP na uchodźctwie – instytucji symbolizującej ciągłość niepodległego i suwerennego państwa polskiego.
Ten sam los pozwolił mu przekazać insygnia władzy prezydenckiej Lechowi Wałęsie pierwszemu prezydentowi Polski wybranemu w wolnych i demokratycznych wyborach po zakończeniu II wojny światowej. W ten symboliczny sposób tradycja II Rzeczpospolitej odrodziła się w odzyskującym suwerenność państwie polskim. Choć Ryszard Kaczorowski nie wrócił na stałe do Polski to jednak żył jej sprawami, często odwiedzał nasz kraj, bywał też w swoim rodzinnym Białymstoku, dlatego myślę, że warto zapoznać się z tą postacią do czego zachęcam niniejszym artykułem.  Ryszard Kaczorowski urodził się 26 listopada 1919 roku w Białymstoku w rodzinie szlacheckiej pieczętującej się herbem Jelita. Był młodszym synem Wacława i Jadwigi z Sawickich Kaczorowskich. Wychował się w domu przy ul. Mazowieckiej 7 w Białymstoku. Jako 14-latek wstąpił do harcerstwa, gdzie należał do drużyn Andrzeja Małkowskiego, jednego z twórców polskiego skautingu. Kaczorowski w harcerstwie udzielał się jako instruktor, drużynowy oraz opiekun obozów letnich. W roku 1934 rozpoczął także edukację w białostockiej Szkole Handlowej. Tuż przed wybuchem II wojny światowej został zastępcą komendanta białostockiego Pogotowia Harcerskiego, mającego pełnić funkcję pomocniczą w przypadku wojny. Przedwojenni białostoccy harcerze
Po wejściu Armii Czerwonej do Białegostoku, współtworzył na jego terenie konspiracyjne struktury Szarych Szeregów, m.in. jako hufcowy oraz komendant chorągwi. Był łącznikiem między Szarymi Szeregami a Komendantem Związku Walki Zbrojnej. Za tajną działalność 17 lipca 1940 roku został aresztowany przez NKWD. Przetrzymywany w Białymstoku i Mińsku, po trwającym dwa dni procesie 1 lutego 1941 roku skazany został wyrokiem sądu wojskowego na karę śmierci. Po stu dniach uwięzienia w celi śmierci 10 maja 1941 roku sąd Związku Radzieckiego zamienił mu karę na 10 lat łagrów. Karę odbywał nad Kołymą w kopalni złota Duskanja nazywanej Doliną Śmierci.
Region Kołymy - położenie geograficzne
Wypuszczony z obozu po wejściu w życie układu Sikorski-Majski, w marcu 1942 roku zasilił szeregi tworzonej w ZSRR przez gen. Władysława Andersa Armii Polskiej i wyszedł wraz z nią do Palestyny. Jako żołnierz II Korpusu służył w Batalionie Łączności 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Razem z Korpusem walczył w kampanii włoskiej, pełniąc podczas bitwy pod Monte Cassino funkcję dowódcy ośrodka łączności 2 Brygady Strzelców Karpackich.
Łącznościowcy II Korpusu Polskiego w Bitwie pod Monte Cassino
Po zakończeniu wojny Ryszard Kaczorowski pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył przerwaną edukację. W 1947 roku zdał maturę w Liceum 3 Dywizji Strzelców Karpackich w Anglii, później studiował w Szkole Handlu Zagranicznego, by następnie przez wiele lat do czasu emerytury w 1986 roku pracować jako księgowy. W 1952 roku ożenił się z Karoliną Mariampolską, również sybiraczką z którą mieli dwie córki. Ryszard Kaczorowski z małżonką
Przyszły prezydent pozostając wierny młodzieńczym ideałom włączył się w emigracyjną działalność Związku Harcerstwa Polskiego, najpierw jako naczelnik harcerzy w latach 1955-67, następnie jako przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego na uchodźstwie w latach 1967-88. Był także komendantem reprezentacji polskiej na Międzynarodowym Jubileuszowym Jamboree w 1957 roku oraz komendantem Światowego Zlotu Harcerstwa na Monte Cassino w 1969 i w Belgii w 1982 roku.
Harcmistrz Ryszard Kaczorowski (w pierwszym rzędzie, drugi z lewej)
w czasie zlotu harcerzy w Lilford Park – lata 60-te XXw.
Ryszard Kaczorowski uczestniczył również w działalności politycznej polskiej emigracji m.in. na forum parlamentu emigracyjnego zwanego Radą Narodową. W 1986 roku w rządzie Edwarda Szczepanika został ministrem do spraw krajowych. W styczniu 1988 roku prezydent na uchodźctwie Kazimierz Sabbat zgodnie z artykułami 13 i 24 Konstytucji RP z 23 kwietnia 1935 wyznaczył go na "następcę prezydenta na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju". Był także niezmiernie aktywny w życiu społecznym emigracji jako członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Zarządu Zjednoczenia Polskiego, Rady Polskiego Ośrodka Społeczno Kulturalnego, Rady Polskiej Macierzy Szkolnej, Rady Instytutu Polskiego Akcji Katolickiej oraz Rady Koordynacyjnej Polonii Wolnego Świata.
 Ryszard Kaczorowski z papieżem Janem Pawłem II – lata 80-te XXw. Prezydentem na uchodźctwie Ryszard Kaczorowski został po nagłej śmierci pełniącego ten urząd Kazimierza Sabbata. 19 lipca 1989 roku miało miejsce jego zaprzysiężenie. Stanowisko to piastował zaledwie półtora roku. W tym czasie w kraju miały miejsce znaczące zmiany sytemu polityczno-gospodarczego – Polska powoli odzyskiwała suwerenność. Wyrazem tej sytuacji były m.in. pierwsze demokratyczne wybory prezydenckie. 22 grudnia 1990 roku podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie w towarzystwie delegata rządu na uchodźstwie na Niemcy Wincentego Broniwój-Orlińskiego Kaczorowski przekazał insygnia władzy, w tym m.in. Orderu Orła Białego, pierwszemu wybranemu w wolnych wyborach prezydentowi Lechowi Wałęsie, składając tym samym swój urząd.
Prezydent RP na uchodźctwie Ryszard Kaczorowski
z wstęgą Orderu Orła Białego na piersi
Przekazanie insygniów prezydenckich Lechowi Wałęsie - 22 grudnia 1990r.
Po złożeniu urzędu Ryszard Kaczorowski – choć nie wrócił na stałe do kraju - nadal czynnie działał w sferze publicznej i społecznej. Jest doktorem honoris causa pięciu uczelni: Uniwersytetu Wrocławskiego (1991), Akademii Medycznej w Białymstoku (1992), Uniwersytetu w Białymstoku (1998), Uniwersytetu Opolskiego (1998) oraz Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2008). W dalszym ciągu oddawał się działalności społecznej, był m.in. sekretarzem honorowym Funduszu Pomocy Krajowej, przewodniczącym Rady Dziedzictwa Archiwalnego w Warszawie, członkiem Głównej Kwatery Harcerzy Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami Kraju w Londynie, członkiem Rady Programowej Towarzystwa Naukowego im. Stanisława ze Skarbimierza, patronem Fundacji Ochrony Zabytków Militarnych w Londynie oraz honorowym członkiem Polish American Youth w Chicago. Otrzymał honorowe obywatelstwo Białegostoku, Chodzieży, Częstochowy, Drzewicy, Gdańska, Gdyni, Gorzowa Wielkopolskiego, Jeleniej Góry, Kielc, Krakowa, Krosna, Legnicy, Lublina, Łukowa, Mińska Mazowieckiego, Nowego Sącza, Opoczna, Opalenicy, Opola, Ostrołęki, Pabianic, Piastowa, Polic, Raciąża, Rogoźnicy, Rzeszowa, Siedlec, Sierpca, Sochaczewa, Supraśla, Świątnik Górnych, Tomaszowa Lubelskiego, Warszawy, Zakopanego, Zielonej Góry i Ziemi Podlaskiej.
 Ryszard Kaczorowski podczas uroczystości wręczenie
dyplomu doktora honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego - 2008 r.
Uhonorowano go również wieloma odznaczeniami, m.in. przyznanym przez Jana Pawła II Wielkim Krzyżem Orderu Piusa oraz otrzymanym od królowej Elżbiety II honorowym tytułem Rycerza Wielkiego Krzyża Orderu Św. Michała i Św. Jerzego. Posiadał także, także Krzyże: Monte Cassino, Więźniów Politycznych, Franciszkańskim oraz Armii Krajowej, Medal Konfederacji Jasnogórskiej oraz Medal Wdzięczności Muzeum Lotnictwa Polskiego.
Prezydenci Lech Kaczyński i Ryszard Kaczorowski
na uroczystości beatyfikacji ks. Michała Sopoćki – Białystok 28 września 2008r.
Tragicznie zmarły pod Smoleńskiem Ryszard Kaczorowski został godnie pożegnany. Po przywiezieniu do Polski trumna z jego doczesnymi szczątkami została w dniach 15-16 kwietnia wystawiona na widok publiczny w Belwederze. 16 kwietnia 2010 roku w archikatedrze Świętego Jana przy ulicy Świętojańskiej na Starówce odprawiona została Msza Św. Żałobna. Również w tej katedrze w dniu 19 kwietnia 2010 roku rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe. Po uroczystej Mszy Świętej trumna z ciałem prezydenta Kaczorowskiego w kondukcie żałobnym została przewieziona do Wilanowa. Tam została złożona w Krypcie Wielkich Polaków Świątyni Opatrzności Bożej. Ostatni prezydent Polski na uchodźctwie spoczął m.in. obok księdza poety Jana Twardowskiego, księdza Zdzisława Peszkowskiego, kapelana Rodzin Katyńskich, oraz prof. Krzysztofa Skubiszewskiego, pierwszego ministra spraw zagranicznych III Rzeczypospolitej.
Ostatnia Droga 
Lotnisko Okęcie 15 kwietnia 2010r.
Belweder 15-16 kwietnia 2010r
Kondukt żałobny w drodze do Archikatedry św. Jana – 16 kwietnia 2010r.
Msza żałobna w archikatedrze św. Jana – 16 kwietnia 2010r.
Świątynia Opatrzności Bożej – 19 kwietnia 2010r. Na zakończenie zapraszam do obejrzenia wywiadu z Ryszardem Kaczorowskim, w którym w rozmowie z prof. Adamem Dobrońskim wspomina on m.in. lata dzieciństwa i młodości spędzone w Białymstoku.
Wojciech Brański
W dniu 16 kwietnia 2010 roku w uroczystościach żałobnych ku czci Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego uczestniczył poczet sztandarowy Zespołu Szkół Gastronomicznych Białymstoku pod opieką Pana Stanisława Piotrowskiego.
|
